O sportowcach, których dotyka depresja słychać coraz częściej. Jakiś czas temu pisaliśmy o tym, dlaczego tak się dzieje i jak można starać się temu zapobiec. Dziś przygotowaliśmy artykuł o tym, co robić i jak próbować pomóc, kiedy podejrzewasz stany depresyjne u zawodnika/zawodniczki w Twoim otoczeniu.
Kiedy zacząć podejrzewać, że kolega/koleżanka ma depresję?
Przez to, że coraz więcej mówi się w mediach o depresji, zwiększa się ryzyko mylnego rozpoznania tej choroby bez odpowiedniej diagnozy medycznej. Nie raz o osobie, która jest kilka dni z rzędu w złym humorze mówi się już, że „ma depresję” lub ona sama tak nazywa swój stan. Jest jednak duża różnica pomiędzy kilkudniową chandrą, a epizodem depresji.
Zgodnie z klasyfikacją DSM-V epizod dużej depresji trwa minimum dwa tygodnie. Podczas nich występuje obniżony nastrój (u dzieci i młodzieży może to być drażliwość) przez większość dnia niemal codziennie oraz/lub widoczne jest wyraźne zmniejszenie zainteresowania i satysfakcji z większości aktywności. Poza tymi podstawowymi kryteriami występują 4 lub więcej z poniższej listy:
- Zmiana masy ciała o 5% w ciągu jednego miesiąca, zmiana apetytu obecna praktycznie każdego dnia
- Bezsenność lub większa senność prawie codziennie
- Zauważalne dla otoczenia pobudzenie lub spowolnienie psychoruchowe, występujące niemal każdego dnia
- Utrata energii, męczliwość niemalże codziennie
- Niskie poczucie własnej wartości i/lub nieadekwatne, nadmierne poczucie winy wyrażane prawie każdego dnia
- Pogorszenie koncentracji i/lub gorsza decyzyjność niemal codziennie
- Nawracające myśli o śmierci, myśli samobójcze (z planem lub bez), próby samobójcze.
Jeśli zauważasz u swojego kolegi/swojej koleżanki kilka z powyższych wskaźników oraz spełnione są podstawowe kryteria czasu oraz obniżonego nastroju lub utraty zainteresowania aktywnością – można zacząć się martwić, czy to depresja. Pamiętaj jednak, że epizod ten musi być stwierdzony przez lekarza-psychoterapeutę, a następnie odpowiednio leczony terapią oraz często lekami. Jest to poważna choroba wymagająca leczenia i opieki, która może przytrafić się każdemu. Dlatego w pierwszej kolejności warto się zastanowić, jak doprowadzić kolegę/koleżankę do spotkania z takim lekarzem.
Jak namówić na umówienie wizyty diagnostycznej
Przekonanie osoby, która może mieć depresję, aby poszła do psychologa lub lekarza po skierowanie na diagnozę psychiatryczną jest ogromnym wyzwaniem. Nie raz, niestety, nie osiąganym. Mamy w sporcie przykre przykłady osób, które nie chciały pomocy i nie poradziły sobie ze swoim ciężarem w pojedynkę. Niemiecki bramkarz Robert Enke był jedną z nich. Przed popełnieniem samobójstwa, w pożegnalnym liście przyznał, że oszukiwał, że nie potrzebuje pomocy – potrzebował jej bardzo.
Dlaczego tak się dzieje? Ma to związek nie tylko z tym, że dana osoba może chcieć uniknąć etykiety „chora na depresję”, wstydzi się lub jest zbyt dumna, żeby korzystać z cudzej pomocy. W związku ze swoim stanem, może ona po prostu nie mieć siły i motywacji do jakiejkolwiek aktywności. A pójście do lekarza wymaga wyjścia z domu, dojazdu, rozmowy. Może to być dla niej zbyt przytłaczające, za trudne do wykonania. Dlatego tym bardziej osoba ta potrzebuje wsparcia kogoś bliskiego, żeby do tego doprowadzić.
Zawsze warto zacząć od podzielenia się swoimi obserwacjami z jakimś zaufanym dorosłym. Zastanów się wspólnie ze swoimi rodzicami lub trenerem, psychologiem, pedagogiem szkolnym, co możecie zrobić. Dobrze by było, żeby ktoś porozmawiał z rodzicami lub innymi bliskimi z rodziny danej osoby. Jeżeli dana osoba jest niepełnoletnia, to będzie musiała pójść do specjalisty z opiekunem. Poza tym ważne, aby osoba ta miała wsparcie na bieżąco, blisko siebie – w domu, w szkole, grupie sportowej.
Jeżeli masz obawy przed porozmawianiem z kimś z bliskich dorosłych (Twoich lub danej osoby), warto zadzwonić na telefon zaufania i anonimowo zastanowić się z ekspertem, co możesz zrobić. Poniżej tego artykułu znajdziesz przydatne namiary.
To, co możemy powiedzieć już teraz, to że często potrzeba indywidualnie dobranego sposobu lub trochę więcej czasu, żeby osobę z depresją namówić na wizytę u lekarza. Na pewno warto zacząć od tego, żeby ktoś z rodziny i/lub przyjaciele starali się dowiedzieć od danej osoby, co się dzieje, jak się czuje i jak jej pomóc. Można jej też delikatnie zasygnalizować, że może pomogłyby jej spotkania z psychologiem. Psycholog powinien dosyć szybko zauważyć, jeśli sytuacja jest bardziej poważna i skierować wtedy daną osobę na diagnozę psychiatryczną. A może się okaże, że już spotkania z psychologiem zmienią sposób percepcji danej osoby i sama rozmowa ze specjalistą od psychiki będzie wystarczającą pomocą.
Jak się zachowywać w bezpośrednim kontakcie
Jest kilka rzeczy, o których warto pamiętać przebywając z osobą, która może mieć depresję. O to kilka propozycji:
- Staraj się jej nie oceniać oraz nie porównywać do innych. Osoba ta już ma bardzo zaniżoną samoocenę. Zamiast tego wskazuj jej często jej mocne strony. Próbuj budować u niej wyższe poczucie własnej wartości.
- Możesz próbować namawiać daną osobę do aktywności, które wiesz, że zwykła lubić lub polubiłaby, gdyby była w dobrym stanie. Jeśli będzie się opierać, staraj się mimo wszystko robić to w niedalekiej odległości, informując ją o tym i pozostawiając otwartą furtkę do dołączenia. Pamiętaj, że osoba ta może naprawdę czuć się bezsilnie i nie robi Ci na złość nie przychodząc. Dobrze jednak, żeby miała wybór i możliwość dołączenia.
- Pod żadnym pozorem nie zachęcaj jej do aktywności destrukcyjnych. Alkohol, narkotyki i wszelkie używki działają bardzo silnie i odcinająco na osoby w chorobie o podłożu psychofizycznym. Wszelkie zachowania ryzykowne, które mogą doprowadzić do bólu, cierpienia lub śmierci – również są bardzo niebezpiecznym pomysłem dla osoby z obniżonym nastrojem.
- Bądź dostępna/dostępny, interesuj się, bądź blisko. Osoba ta może nie być w stanie docenić Twojej obecności na bieżąco, jednak to jest tak naprawdę to, czego potrzebuje najbardziej. Dlaczego? Ponieważ dajesz jej poczucie, że nie jest sama i są osoby w jej otoczeniu, którym na niej zależy.
- Słuchaj, obserwuj i staraj się rozumieć. Osoba w depresji może nie mieć siły na rady i ich wcielanie w życie. To, co często jej wystarcza, to że ktoś się nią interesuje i stara się z nią współodczuwać. Uważaj jednak przy tym na siebie. Pamiętaj, że nie zastąpisz psychoterapeuty. Twoją główną rolą jest przyjacielskie wspieranie oraz pokazywanie, że w nią wierzysz. Swoje problemy powinna ona jednak rozwiązać pod opieką specjalistów.
Co mówić
Bardzo często najtrudniejszym dylematem okazuje się mówienie. Co mówić, żeby wesprzeć? Jak nie zranić przez przypadek uczuć osoby z zaniżonym poczuciem wartości? Bardzo w tej kwestii pomaga poniższy plakat przygotowany przez serwis poświęcony walce z depresją ISTHIS.
Na koniec chcielibyśmy podkreślić, że KAŻDA forma wsparcia, jaką okażesz osobie, u której podejrzewasz lub stwierdzono depresję, jest dobra. Nawet jeśli powiesz coś nie tak lub w czymś zabrniesz za daleko – zawsze możesz przeprosić i przyznać się, że nie do końca wiesz jak pomóc, co mówić i jak się zachować. Jest to trudna sytuacja i obydwie strony o tym wiedzą. Ważne jest jednak to, że reagujesz i chcesz danej osobie pomóc. Zdecydowanie lepiej jest popełniać w tej sytuacji błędy w mowie czy czynach, niż siedzieć bezczynnie i udawać, że nie widzisz, co się dzieje.
Dlaczego? Ponieważ osoba z depresją bardzo prawdopodobnie sama nie poprosi o pomoc. Możliwe też, że nie będzie chciała na początku rozmawiać o swoim stanie czy przyjąć jakiejkolwiek formy wsparcia. Tu ważna jest jednak Twoja cierpliwość oraz determinacja. Często osoba z długotrwale obniżonym nastrojem po jakimś czasie zaczyna rozumieć, że sama sobie nie poradzi. Dopiero wtedy daje się namówić na wizytę u lekarza, psychologa lub od razu psychiatry. I za jakiś czas może doceni też Twoją pomoc. A nawet jeśli nie – to najważniejsze jest to, że możliwe, że uratowałeś/uratowałaś jej życie.
Dlatego życzymy Ci dużo empatii i nie zrażania się. Pamiętaj, żeby w razie jakichkolwiek wątpliwości nie zwlekać i skorzystać z pomocy ekspertów. Poniżej podajemy przydatne namiary.
https://forumprzeciwdepresji.pl/wazne-telefony-antydepresyjne
Bibliografia:
DSM-V, 2013
Dodaj komentarz